Η Πρωτομαγιά γιορτάστηκε διεθνώς υπό την σκιά της κρίσης και της ογκούμενης απειλής της ανεργίας. Η χρηματοπιστωτική κρίση έδειξε, μεταξύ άλλων, πόσο εύθραυστο είναι το κοινωνικό συμβόλαιο που στήριξε όλη τη μεταπολεμική ανάπτυξη: πώς δηλαδή αμφισβητείται σήμερα η συνύπαρξη εργασίας - κεφαλαίου με μεσεγγυητή το κράτος, το welfare state βάσει του οποίου ανοικοδομήθηκαν οι κατεστραμμένες από τον Β΄ Πόλεμο χώρες.
Νέοι καιροί, νέα καθήκοντα. Η εργασία πλήττεται τώρα από την υπερανάπτυξη, από την υπερκυκλοφορία κεφαλαίων (κυρίως εικονικών κεφαλαίων), από τις μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις και τις μεταφορές εργοστασίων, αλλά και από μείζονες μετασχηματισμούς στο περιβάλλον της εργασίας και της ζωής. Η διαρκής επανάσταση στην πληροφορική, στις τηλεπικοινωνίες, στη βιοτεχνολογία, μετασχηματίζει βαθιά τις αντιλήψεις μας για τον χρόνο και τον χώρο, αλλάζει ή εξαφανίζει επαγγέλματα, αλλάζει ή εξαφανίζει βιομηχανίες, πόλεις μαραζώνουν ή ανθούν, νέες χώρες περνούν στο προσκήνιο εκμεταλλευόμενες τη μεταφορά τεχνολογίας και τη φθηνή εργασία. Ο καιροσκοπισμός πολλών πολυεθνικών επιχειρήσεων και οι ανήθικες πρακτικές του κεφαλαίου επιδεινώνουν ασφαλώς την αγορά εργασίας, αλλά οι αλλαγές που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες είναι εξίσου βαθιές και ίσως πιο μόνιμες. Το Διαδίκτυο και τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα λ.χ. προσφέρουν καταπληκτικές δυνατότητες επικοινωνίας, μάθησης και τηλε-εργασίας, αλλά και μεταφέρουν χιλιάδες θέσεις εργασίας μακριά από τις ανεπτυγμένες χώρες, πλήττοντας ακριβώς τους ανθρώπους που παρήγαγαν και κατανάλωσαν αυτές τις τεχνολογίες, που πρώτοι διαμόρφωσαν ένα ψηφιακό lifestyle. Απειλή δέχονται και όσοι εργαζόμενοι βραδυπορούν, δεν ενημερώνονται, δεν μετεκπαιδεύονται, δεν προσαρμόζονται γνωσιακά. Βραδυπορία μπορεί να σημαίνει απόγνωση.
Σε αυτό τον καινοφανή δαρβινισμό οφείλει να απαντήσει ο κόσμος της εργασίας. Οι άνθρωποι προφανώς δεν είναι άχρηστοι, επειδή έληξε η «εγγύηση»· ωστόσο όλοι, από καιρού εις καιρόν, χρειάζονται αναβάθμιση. Η αναβάθμιση της εργασίας, και συνακόλουθα των κοινωνιών, είναι το νέο καθήκον για τον κόσμο της εργασίας.
Σχόλια